Gelir vergisi ve kurumlar vergisi kanunlarına ilişkin 2023 yılında geçerli olacak parasal hadler 30.12.2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 323 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmış olup, en önemli başlıklar şunlardır.

1. Gelir vergisi tarifeleri,
2. Kiralanan binek otomobillerin gider yazılabilecek aylık/günlük kira tutarı,
3. Binek otomobillerin doğrudan gider yazılabilecek azami KDV ve ÖTV tutarı,
4. Binek otomobillerin amortisman suretiyle gider yazılabilecek azami tutarı,
5. Vergiye uyumlu mükelleflerin yararlanabileceği azami vergi indirimi tutarı,
6. Gelir vergisinden istisna yemek bedelleri,
7. Gelir vergisinden istisna günlük ulaşım bedeli,
8. Sakatlık indirimi tutarları,
9. Konut kira gelirlerine ilişkin istisna tutarları,
10. Arızi kazançlara ilişkin istisna tutarları,
11. Değer artışı kazançlarına ilişkin istisna tutarları,
12. Yıl içinde stopaj yoluyla vergilendirilmemiş gelirlerde beyanname verme haddi.

1) Gelir Vergisi Tarifeleri (Ücret ve Ücret Dışı Gelirler İçin)

2023 takvim yılında elde edilecek ücretlerin vergilendirilmesinde esas alınacak GVK’nin 103’üncü maddesinde yer almakta olan gelir vergisi tarifesi aşağıdaki gibidir.

Gelir Dilimleri	Oran (%)
70.000 TL’ye kadar	15
150.000 TL’nin 70.000 TL’si için 10.500 TL, fazlası	20
550.000 TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL, fazlası	27
1.900.000 TL’nin 550.000 TL’si için 134.500 TL, fazlası	35
1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 TL’si için 607.000 TL, fazlası	40

GVK’nin 103.maddesinde yer almakta olan 2023 takvim yılında elde edilecek ücretler dışındaki diğer gelirlere (Ticari, Zirai, Serbest Meslek kazançları, MSİ, GMSİ, Sair Kazanç ve İratlar) ilişkin Gelir Vergisi tarifesi ise aşağıdaki gibidir.

Gelir Dilimleri	Oran (%)
70.000 TL’ye kadar	15
150.000 TL’nin 70.000 TL’si için 10.500 TL, fazlası	20
370.000 TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL, fazlası	27
1.900.000 TL’nin 370.000 TL’si için 85.900 TL, fazlası	35
1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 TL’si için 621.400 TL, fazlası	40

Normal ve emekli çalışanlar ile huzur hakkı ödemeleri için netten brüte ya da brütten nete ücret hesaplama aracına internet sitemizin bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

2) Kiralanan Binek Otomobillerin Gider Yazılabilecek Aylık/Günlük Kira Tutarı

GVK’nin 40/1-(1), ile 68/1-(5) maddeleri uyarınca; ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek kazancı elde edenlerinin kiralama yoluyla kullandıkları binek otomobillerin gider yazabilecekleri her birine ilişkin aylık kira bedeli 17.000 TL (2022 yılı 8.000 TL idi) olarak belirlenmiştir.

Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 311)  uyarınca binek otomobillerin günlük şekilde kiralanmasında gider kısıtlaması, günlük kiralama bedelinin hesaplanması suretiyle uygulanacaktır. Aylık azami kiralama giderinin o ayın gün sayısına bölünmesiyle elde edilecek tutar dikkate alınacaktır.

3) Satın Alınan Binek Otomobillerin Doğrudan Gider Yazılabilecek Azami KDV ve ÖTV Tutarı

GVK’nin 40/1-(1), ile 68/1-(5) maddeleri uyarınca; ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek kazancı elde edenlerinin satın aldıkları binek otomobillerin satın alma bedelinden doğrudan gider olarak indirim konusu yapılabilecek (isteğe bağlıdır, istenirse aracın maliyet bedeline dahil edilip, amortisman suretiyle giderleştirilebilir) özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 2023 yılı için 440.000 TL (2022 yılı için 200.000 TL idi) olarak belirlenmiştir.

4) Satın Alınan Binek Otomobillerin Amortisman Suretiyle Gider Yazılabilecek Azami Tutarı

GVK’nin 40/1-(7), ile 68/1-(4) maddeleri uyarınca; Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 500.000 Türk lirasını (2022 yılı için 230.000 TL idi), söz konusu vergilerin (KDV&ÖTV) maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 950.000 Türk lirasını (2022 yılı için 430.000 TL idi)  aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilecektir.

Buna göre;

1. a) Yeni alınan binek otomobilin KDV ve ÖTV’sinin doğrudan gider yazılmasının tercih edilmesi halinde, aracın geri kalan bedeli 500 Bin TL’den fazla ise, en fazla 500 Bin TL’ye isabet eden amortisman,
2. b) Yeni alınan binek otomobilin KDV ve ÖTV’sinin aracın maliyetine ilave edilerek amortisman ayrılmasının tercih edilmesi halinde, aracın bedeli 950 Bin TL’den fazla ise, en fazla 950 Bin TL’ye isabet eden amortisman,
3. c) İkinci el (kullanılmış) olarak alınan binek otomobilin bedeli 950 Bin TL’den fazla ise, en fazla 950 Bin TL’ye isabet eden amortisman,

gider yazılabilecektir.

Bu durumda muhasebe uygulamasının ya duruma göre 500/950 Bin TL üzeri için amortisman ayırmamak ya da üzeri için de amortisman ayrılmakla beraber, bu tutarların üzerindeki kısımların KKEG olarak kayıtlara alınması şeklinde yapılması mümkün görünmektedir. Bizim önerimiz (daha gerçekçi bir ticari bilanço çıkarılabilmesi için) 500/950 Bin TL üzeri için de amortisman ayrılarak KKEG olarak kayıtlara alınması şeklinde yapılmasıdır. Öte yandan KKEG yazılan amortismanların birikmiş tutarı, araç satıldığında satış kazancına eklenmemelidir.

5) Vergiye Uyumlu Mükelleflerin Yararlanabileceği Azami Vergi İndirimi Tutarı

GVK’nin mükerrer 121.maddesinde “vergiye uyumlu mükelleflere” yönelik %5 gelir/kurumlar vergisi indirimi düzenlenmiştir.

GVK’nin mükerrer 121.maddesi uyarınca, vergiye uyumlu mükelleflerin yararlanabileceği azami vergi indirimi tutarı, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 4.400.000 TL (2022 yılı için 2.000.000 TL idi) olarak tespit edilmiştir.

6) Gelir Vergisinden İstisna Yemek Bedeli

İşverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere (ticket, yemek kartı) ilişkin Gelir Vergisi Kanunu’nun 23.maddesinin 8 numaralı bendinde yer alan istisnanın 2023 takvim yılında uygulanacak tutarı 110,00 TL olarak belirlenmiştir.

9 Kasım 2022 Tarihli Resmi Gazete yayımlanan 7420 sayılı Kanunla maddede yapılan değişiklikler, konuya ilişkin 322 No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 2022/22 sayılı SGK Genelgesi ile yapılan açıklamalarla birlikte, yemek yardımının vergi ve sosyal güvenlik primi açısından uygulama şekli biraz daha karmaşık hale gelmiş olup, durum aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Yardım şekli	Gelir Vergisi	Damga Vergisi	Sigorta Primi
Hizmet erbabına yemek kartı ve/veya nakit ödeme yapılmaksızın işyerinde ya da işyeri dışında doğrudan yemek verilmesi	Herhangi bir hadle bağlı olmaksızın tamamı vergiden istisnadır.	Herhangi bir hadle bağlı olmaksızın tamamı vergiden istisnadır.	Herhangi bir hadle bağlı olmaksızın tamamı primden istisnadır.
Yemek Kartı (ticket, multinet vb.) şeklindeki ödemeler	Günlük 118,80 TL’ye kadar olan tutar  vergiden İstisna, aşan kısım vergiye tabi	Günlük 118,80 TL’ye kadar olan tutar  vergiden İstisna, aşan kısım vergiye tabi	Günlük 78,90 TL’ye kadar olan tutar  primden İstisna, aşan kısım prime tabi
Nakit yemek yardımı	Günlük 110,00 TL’ye kadar olan tutar  vergiden İstisna, aşan kısım vergiye tabi	Günlük 110,00 TL’ye kadar olan tutar  vergiden İstisna, aşan kısım vergiye tabi	Günlük 78,90 TL’ye kadar olan tutar  primden İstisna, aşan kısım prime tabi

 

7) Gelir Vergisinden İstisna Günlük Ulaşım Bedeli

GVK’nin 23/1-(10) maddesi uyarınca; İşverenlerce kendisine ait ya da kiralık araçlarla çalışanlarına toplu taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 56 Türk lirasını (2022 yılı için 17 TL idi) aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şartlarıyla yapılacak ödeme gelir vergisi stopajından istisna olacaktır yani bordrolaştırılmayacaktır.

Aşağıdaki durumlarda ise yapılan taşıma ödemeleri işveren tarafından bordrolaştırılmak suretiyle, gelir vergisi stopajına tabi tutulacaktır:

1. Ödemenin günlük 56 TL’yi aşması hâlinde aşan kısım,
2. Çalışana ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan ayni menfaatler (akaryakıt verilmesi, bireysel araç tahsisi vb.)

8) Sakatlık İndirimi Tutarları

Gelir Vergisi Kanunu’nun 31.maddesi uyarınca, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılacak sakatlık indirimi tutarları şöyledir.

Yıllar /Engellilik dereceleri	1.Derece	2.Derece	3.Derece
2023	4.400	2.600	1.100
2022	2.000	1.170	500

 

9) Konut Kira Gelirlerine İlişkin İstisna Tutarları

Gelir Vergisi Kanunu’nun 21. maddesinde yer alan mesken (konut) kira gelirleri için uygulanan istisna tutarlarına aşağıda yer verilmiştir.

Gelirin Elde Edildiği Yıl	İstisna Tutarı (TL)
2023	21.000
2022	9.500

Dikkat edilmesi gereken hususlar:

1. İstisna münhasıran konut (mesken) kira gelirleri için geçerlidir. İşyeri kira gelirleri için geçerli değildir.
2. GMSİ (Kira Gelirleri) için Tahakkuk Esası değil Tahsilât Esası geçerlidir. Cari ve/veya geçmiş yıllara ilişkin olarak tahsil edilen kiraların tamamı cari yılın geliri olarak beyan edilir. Diğer bir ifadeyle, fiilen tahsil edilememiş olan kiralar beyan edilmez.
3. İstisna haddi üzerinde kira geliri elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanılamaz.
4. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar bu istisnadan faydalanamazlar.
5. 6322 sayılı kanunla yapılan değişiklik uyarınca; 1.1.2013 tarihinden itibaren elde edilen hasılata uygulanmak üzere, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103.maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı (2023 yılı için 550.000 TL’yi) aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar.
6. Elde edilen yıllık toplam konut kira gelirinin istisna haddini aşmaması halinde beyanname verilmez.
7. İşyeri kira gelirleri için herhangi bir istisna söz konusu değildir. Vergiye tâbi gelir toplamının 2023 yılında edilen tutarının 150.000 TL’yi aşmaması halinde stopaja tabi olan işyeri kira gelirleri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmez.
8. 1.11.2008 tarihinden itibaren, 500,- TL’yi aşan konut kira gelirleri ile tutarı ne olur ise olsun işyeri kira gelirlerinin banka ve PTT aracılığı ile tahsil edilmesi zorunludur (268 sıra no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği)
9. 2017 yılı gelirlerinden başlamak üzere, kira gelirlerine ilişkin götürü gider oranı hasılatın %25’den %15’e düşürülmüştür.

10) Değer Artışı Kazançlarına İlişkin İstisna Tutarları

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/3.maddesinde yer alan değer artışı kazançlarına ilişkin istisna tutarları şöyledir.

Kazancın Elde Edildiği Yıl	İstisna Tutarı (TL)
2023	55.000
2022	25.000

Değer Artışı Kazançlarının mahiyeti:

Aşağıdaki mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancıdır.

1. İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
2. GVK’nin 70. maddenin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
3. Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
4. Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
5. Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) GVK’nin 70.maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dâhil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.)

11) Arızi Kazançlara İlişkin İstisna Tutarı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 82/2.maddesinde yer alan arızi kazançlara ilişkin istisna tutarları şöyledir.

Kazancın Elde Edildiği Yıl	İstisna Tutarı (TL)
2023	129.000
2022	58.000

Arızi Kazançların kapsamı:

Vergiye tâbi arızi kazançlar şunlardır:

1. Arızî olarak ticarî muamelelerin icrasından veya bu nitelikteki muamelelere tavassuttan elde edilen kazançlar.
2. Arızî olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hâsılat.
3. Ticarî veya ziraî bir işletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, henüz başlamamış olan böyle bir faaliyete hiç girişilmemesi, ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen hâsılat.
4. Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiracılık hakkının devri karşılığında alınan tazminatlar ile peştamallıklar (kiracıya ait tesisat ve malların tahliye ve devri sırasında kiralayan veya yeni kiracıya devrinde doğan kazançlar dâhil).
5. Gerçek usulde vergiye tâbi mükelleflerin terk ettikleri işleri ile ilgili olarak sonradan elde ettikleri kazançlar (zarar yazılan değersiz alacaklarla, karşılık ayrılan şüpheli alacakların tahsili dâhil).
6. Dar mükellefiyete tâbi olanların GVK’nin 45. maddesinde yazılı işleri arızî olarak yapmalarından elde ettikleri kazançlar.

12) Yıl İçinde Stopaj Yoluyla Vergilendirilmemiş Gelirlerde Beyanname Verme Haddi

Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı aşağıdaki hadleri aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul (örneğin yurt dışı banka mevduat gelirleri gibi) ve gayrimenkul sermaye iratları için beyanname verilmez. Bu haddin aşılması halinde iradın tamamı yıllık beyanname ile beyan edilir.

Gelirin Elde Edildiği Yıl	İstisna Tutarı (TL)
2023	8.400
2022	3.800

 

13) Çalışanlara Elektrik, Doğalgaz ve Diğer Isınma Giderleri İçin yapılan Yardımlar

7420 sayılı Kanun’un Geçici 1. Maddesi uyarınca; Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten (9.11.2022) itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre prime esas kazanca dâhil edilmeyecektir ve bu tutar üzerinden 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca gelir vergisi hesaplanmayacaktır.

Bu geçici uygulamaya ilişkin olarak 1.000 TL’lik tutar 2023 yılında da geçerli olacak olup, yeniden değerleme oranına bağlı herhangi bir güncelleme yapılmamıştır.

Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı info@narcon.com.tr‘ye iletebilirsiniz.

Saygılarımızla.

NARCON YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

www.narcon.com.tr

7.1.2023