28.09.2024 tarihli Resmi Gazetenin yayımlanan 23 sıra numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 23) ile muhtelif kanunlarla (7338, 7341, 7394, 7440, 7456, 7491, 7524) Kurumlar Vergisi Kanununda yapılan düzenlemelere ilişkin olarak aşağıdaki konularda açıklamalar yapılmıştır ya da mevcut Tebliğ açıklamaları yasal değişikliklere paralel olarak güncellenmiştir.
- Türkiye’den yurtdışı mukimi kişi ve kurumlara verilen hizmetlerde kazanç indirimi,
- Serbest Bölge kazanç istisnası,
- Girişim sermayesi yatırım fonları katılma payları kazanç istisnası,
- Taşınmazların Kısmi Bölünme kapsamından çıkarılması,
- Kurumlar Vergisi oranı,
- KVK’nun 5/1-d maddesinde düzenlenen fon ve ortaklıkların kurumlar vergisi istisnalarından ve bunlardan kar payı elde edenlerin iştirak kazançları istisnasından yararlanabilmesine ilişkin açıklamalar,
- Yurt dışı iştiraklerden elde edilen kar payı kazançlarında istisna uygulaması,
- İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderlerinin kurum kazancından indirilebilmesi,
- İhracat kredileri için kefalet vermek amacıyla kurulan kurumların kurumlar vergisi muafiyeti,
- İhracat yapan kurumlar ile üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlarda kurumlar vergisi oranının indirimli uygulanması,
- KVK’nun 32/A maddesi kapsamındaki İndirimli Kurumlar Vergisi uygulaması,
- Yurt içi asgari kurumlar vergisi,
Bir önceki sirkülerimizde yukarıdaki ilk 9 başlığa ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Bu sirkülerimizde konunun oldukça önemli ve geniş olması nedeniyle Yurt içi asgari kurumlar vergisi (“AKV”) hakkındaki açıklamalara yer verilecektir.
1) Yasal düzenleme
2 Ağustos 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanununa “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı aşağıdaki 32/C maddesi eklenmiş olup, aşağıdaki gibidir.
“(1) 32 nci ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamaz.
(2) Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken birinci fıkrada belirtilen kurum kazancından aşağıdaki istisna ve indirimler düşülür:
- a) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (ç), (i), (j) ve (k) bentleri ile sahip oldukları taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında (d) bendinde sayılan istisna kazançlar,
- b) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının; (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler,
- c) 16/12/1999 tarihli ve 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,
ç) 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kazanç istisnası ile kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri.
(3) Birinci fıkra kapsamında hesaplanan yurt içi asgari kurumlar vergisinden, 32 nci maddenin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkraları uyarınca indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilir ve ödenmesi gereken yurt içi asgari kurumlar vergisi belirlenir.
(4) Bu madde hükmü geçici vergi dönemleri için de uygulanır.
(5) İlk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca bu madde hükümleri uygulanmaz.
(6) Bu maddede yer alan indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço kârına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade eder.
(7) Birinci fıkrada yer alan oranı; sektörler, faaliyet konusu, iş kolları ya da üretim alanları itibarıyla ayrı ayrı ya da birlikte sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı, maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
Bu madde, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara; özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
2) AKV’ye Tabi Olan ve Olmayan Mükellefler
AKV’nin mükellefleri, Kurumlar Vergisi Kanununda sayılan ve kazançlarını kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorunda olan tam ve dar mükelleflerdir.
Aşağıdaki mükellefler daimi ya da geçici olarak AKV’den muaftırlar;
(1) Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar vergisi mükellefleri daimi olarak.
(2) İlk defa faaliyete başlayan kurumlar, faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca.
Örneğin, 2025 hesap döneminde kurulan bir şirket 2025, 2026 ve 2027 hesap dönemlerinde asgari kurumlar vergisi uygulamasına tabi olmayacaktır. 2023 yılında kurulan bir şirket için 2025 hesap döneminde, 2024 yılında kurulan bir şirket için ise 2025 ve 2026 hesap dönemlerinde asgari vergi uygulanmayacaktır.
Birleşme, devir, tür değişikliği ile kısmi ve tam bölünme suretiyle kurulan şirketler ilk defa faaliyete başlayan şirket olarak kabul edilmeyecektir.
(3) Gelir Vergisi Kanununun “Hasılat esaslı kazanç tespiti” başlıklı 113 üncü maddesine göre hasılat esasına göre vergilendirilen kurumlar vergisi mükellefleri (Şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde eden mükelleflerden bu esasa göre vergilendirmeyi talep edenler)
Mükelleflerin; tasfiye, birleşme, devir ve tam bölünme işlemleri nedeniyle vermiş oldukları beyannamelerinde de asgari kurumlar vergisini hesaplamaları gerekmektedir.
3) AKV Uygulamasının Başlayacağı Hesap Dönemi
Asgari kurumlar vergisi, geçici vergi dönemleri de dâhil;
(1) 2025 ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara,
(2) Özel hesap dönemine tabi olan kurumların 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına,
uygulanacaktır.
Diğer bir anlatımla 2024 yılı kazançları için AKV uygulanmayacaktır.
4) Hesaplanan Kurumlar Vergisi Olarak Beyannamede Gösterilecek Tutarın Tespiti
2025 yılından itibaren kurumlar vergisi için ikili hesaplama yapılacaktır;
(1) İlk olarak mevcut yasal hükümler doğrultusunda kurumlar vergisi hesaplanacaktır.
(2) İkinci olarak AKV hesaplanacaktır.
Her iki hesaplama sonucu bulunan vergi tutarları karşılaştırılacak ve bunlardan yüksek olanı “hesaplanan kurumlar vergisi olarak” beyannamede yer alacaktır.
4) AKV Matrahının Tespiti ve Verginin Hesaplanması
4.1. AKV Matrahının Tespiti
Asgari Kurumlar Vergisinin Matrahı = Ticari Bilanço Karı + KKEG – Düşülebilir İstisna ve İndirimler
şeklinde belirlenecektir. Bu tutar sıfırdan büyük ise AKV hesaplanacaktır.
AKV matrahının tespitinde düşülebilen ve düşülemeyen istisna ve indirimler aşağıda gösterilmiştir.
| İlgili Kanun/Madde | AKV Hesaplanır İken Düşülebilir / Düşülemez Kazançlar ve İndirimler | AKV Matrahından -Düşülebilir (Evet) -Düşülemez (Hayır) |
| KVK 5/1-a | İştirak Kazançları İstisnası | Evet |
| KVK 5/1-ç | Emisyon Primi Kazancı İstisnası | Evet |
| KVK 5/1-d | Yatırım Fon ve Ortaklıkları Portföy İşletmeciliği Kazancı İstisnası (Sahip Oldukları Taşınmazlardan Elde Edilen İstisna Kazançlar Asgari KV kapsamındadır) | Evet |
| KVK 5/1-i | Risturn Kazancı İstisnası | Evet |
| KVK 5/1-j | Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerine Yönelik Kazanç İstisnası | Evet |
| KVK 5/1-k | Varlık Kiralama İşlemlerinden Elde Edilen Kazanç İstisnası | Evet |
| 4490 sK.-12 | Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesi Kazanç İstisnası | Evet |
| 3218 sK.-Geç.12 | Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası | Evet |
| 4691 sK-Geç.2 | Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazanç İstisnası | Evet |
| VUK-325/A | Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarların İndirimi | Evet |
| KVK 10/1-h | 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna Göre Korumalı İşyeri İndirimi | Evet |
| KVK 10/1-a | Ar-Ge ve Tasarım İndirimi | Evet |
| KVK 5/1-b | Yurtdışı İştirak Kazançları | Hayır |
| KVK 5/1-c | Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası | Hayır |
| KVK 5/1-d | Yatırım Fon ve Ortaklıklarının Portföy İşletmeciliği Kapsamında Sahip Oldukları Taşınmazlardan Elde Ettikleri İstisna Kazançları | Hayır |
| KVK 5/1-e | Taşınmaz, İştirak Hisseleri ve Fon Satış Kazancı İstisnası | Hayır |
| KVK 5/1-f | Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine veya TMSF’ye Borçlu D Olanların Taşınmaz veya İştirak Hisselerinin Satış Kazancı İstisnası | Hayır |
| KVK 5/1-g | Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası | Hayır |
| KVK 5/1-h | Yurtdışı İnşaat, Onarım, Montaj ve Teknik Hizmetler Kazançları İstisnası | Hayır |
| KVK 5/1-ı | Eğitim ve Öğretim Kazançları İstisnası | Hayır |
| KVK 5/A | Yabancı Fon Kazançlarının Vergilendirilmesinde Yönetici Şirketlere İlişkin Kazanç İstisnası | Hayır |
| KVK 5/B | Sınai Mülkiyet Hakları Satış Kazancı İstisnası | Hayır |
| KVK-Gç.14 | Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarından Elde Edilen Kazanç İstisnası | Hayır |
| GVK-Gç.76 | 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu Kapsamında Düzenlenen Ürünlerin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazanç İstisnası | Hayır |
| 6650-Gç.1/a | Araştırma Altyapılarının Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetlerinden Elde Ettikleri Kazanç İstisnası | Hayır |
| KVK 10/1-b | Sponsorluk Harcamaları İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-c | Bağış ve Yardım İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-ç | Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşaatlarına İlişkin Bağış ve Yardım İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-d | Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardım İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-e | Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağış İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-f | Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardım İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-ğ | Yurtdışına Verilen Yazılım, Mühendislik, Eğitim ve Sağlık Hizmetleri Kazançları İndirimi | Hayır |
| KVK 10/1-ı | Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi | Hayır |
| GVK | Yatırım İndirimi (GVK. Mülga 19, geçici 61 ve 69. Maddeler) | Hayır |
| KVK 10/1-i | İstanbul Finans Merkezi Bölgesindeki Kurumların Elde Ettikleri Kazanç İstisnası | Hayır |
| 5746-3/5 | TEKNOGİRİŞİM Sermaye Desteği İndirimi | Hayır |
| 4691-Gç.4 | TEKNOKENT Sermaye Desteği İndirimi | Hayır |
| Diğer | Yukarıda sayılmayan ancak AKV matrahına dahil edilmesi gereken özel kanunlar gereği yararlanılan diğer istisnalar ve yapılan indirimler | Hayır |
Tebliğde yapılan açıklama uyarınca “Beyannamelerde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları asgari kurumlar vergisi matrahından düşülmeyecek ve asgari kurumlar vergisinin hesaplanmasında dikkate alınacaktır.” Bu, Tebliğin en tartışmalı açıklamalarının başında gelmektedir. Genel kabul gören görüş, geçmiş yıl zararlarının AKV matrahının tespitinde indirim konusu yapılamamasının vergilendirme ilkelerine aykırı olacağı ve Kanunda bu yönde açık bir düzenleme yok iken, Tebliğde bu şekilde bir açıklama yapılmasının çok sayıda vergi ihtilafına yol açacağı şeklindedir.
VUK’nun mükerrer 298 nci maddesi ve geçici 33 üncü maddesi hükmü uyarınca, mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulduğu dönemlerde, AKV hesabında enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan değerler dikkate alınacaktır.
Kurumlar vergisi beyannamesinin “Diğer indirimler” veya “Diğer indirimler ve istisnalar” satırlarında gösterilmekle birlikte, mahiyet itibarıyla indirim veya istisna kapsamında olmayıp, daha çok vergi matrahının doğru hesaplanması amacıyla beyannamenin bu satırlarına yazılan aşağıdaki tutarlar üzerinden AKV hesaplanmayacaktır.
(1) Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Vergi Usul Kanunu hükümleri arasındaki değerleme farkları,
(2) Örtülü sermaye kabul edilen borçlanmalarda borç alan kurum nezdinde Türk Lirası’nın değer kazanması sonucu oluşan kur farkı gelirleri,
(3) Kıdem tazminatı karşılığı iptali,
(4) Vergi borçlarına mahsup edilen ve gelir olarak dikkate alınan (GVK’nun mükerrer 121 inci maddesi kapsamındaki indirim hakkı gibi) tutar
(5) Yürürlükte bulunan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları kapsamında, vergilendirme hakkının ilgili ülkede bulunması nedeniyle Türkiye’nin vergi alma hakkı olmadığı kazançlar veya söz konusu kazançların Türkiye’de istisna edilmesi gereken haller,
(6) Yürürlükte bulunan ikili veya çok taraflı diğer uluslararası anlaşmalar uyarınca, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar,
4.2. Hesaplanan AKV
AKV oranı %10’dur.
AKV Tutarı= AKV Matrahı x %10
şeklinde hesaplanacaktır.
4.3. Ödenecek AKV Tutarının Belirlenmesi
Hesaplanan AKV’den aşağıdaki düzenlemeler nedeniyle ödenmeyen vergiler indirilebilecek ve ödenmesi gereken AKV belirlenecektir.
(1) Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına uygulanan 2 puan indirim (KVK 32/6),
(2) İhracat yapan kurumların sadece ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanan 5 puan indirim (KVK 32/7),
(3) Sanayi sicil belgesi bulunan ve fiilen üretim faaliyetiyle uğraşan kurumların sadece üretimden elde ettikleri kazançlara uygulanan 1 puan indirim (KVK 32/8)
(4) Kurumlar Vergisi Kanununun 32/C maddesinin yürürlüğe girdiği 2/8/2024 tarihinden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi,
Bu kapsamdaki yatırıma katkı tutarının tespitinde, 2/8/2024 tarihinden önce mevcut yatırım teşvik belgelerinde kayıtlı olan yatırım tutarı dikkate alınacak, bu tarihten sonra yatırım teşvik belgesinde gerçekleştirilen revizeler sonucundaki artışlar hesaplamaya dahil edilmeyecektir. 2/8/2024 tarihinden sonra (bu tarih dahil) yeni alınan teşvik belgeleri kapsamında yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi, hesaplanan AKV’den düşülemeyecektir.
Hesaplanan AKV’den yukarıdaki vergi tutarları düşüldükten sonra kalan tutarın mükellefin beyanı üzerine hesaplanan vergi tutarını aşması halinde, aşan fark tutar kadar AKV hesaplanacaktır.
Hesaplanan asgari vergiden hesap dönemine ilişkin tevkif suretiyle ödenen kurumlar vergisi ile ödenen geçici vergiler mahsup edilebilecektir.
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesi kapsamında vergi indirimi hakkı bulunan kurumlar, hesaplanan AKV için de bu haklarını kullanabileceklerdir.
5) Örnekler
Tebliğ’de AKV uygulamasına ilişkin örnekler yer almaktadır. Bu örneklerden bir tanesi hariç tamamı aşağıda aynen paylaşılmıştır. Ancak AKV uygulamasının ve hesaplanmasının aşağıdaki örnekler kadar kolay olmadığını, özellikle ihracat ve üretim kazançlarındaki indirimli kurumlar vergisi uygulaması ile Yatırım Teşvik Belgesi sahibi olan mükelleflerde KVK’nun 32/A kapsamındaki İndirimli Kurumlar Vergisi’nin hesaplamalara birlikte dahil olduğu durumlarda uygulamanın bir hayli güçleşeceği bilinmelidir.
Örnek 1: (A) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 1.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 200.000 TL’dir.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı | 1.000.000 | 1.000.000 |
| KKEG | 200.000 | 200.000 |
| İstisnalar ve indirimler | 0 | 0 |
| Kurumlar vergisi matrahı | 1.200.000 | 1.200.000 |
| Hesaplanan kurumlar vergisi | (1.200.000 x %25) 300.000 | (1.200.000 x %10) 120.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 300.000 | |
(A) A.Ş.’nin, indirim ve istisnalar ile geçmiş yıl zararları bulunmaması nedeniyle hesaplanan kurumlar vergisi, AKV’den fazla olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 300.000 TL olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 3: (C) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 4.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 800.000 TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesi hükmüne istinaden; 2.000.000 TL iştirak kazancı istisnasından, 800.000 TL iştirak hissesi satış kazancı istisnasından ve 4691 sayılı Kanun kapsamında 500.000 TL teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnasından yararlanmıştır. Adı geçen Kurum ayrıca, 100.000 TL Ar-Ge indirimi ile nakdi sermaye artışı nedeniyle hesapladığı 200.000 TL nakdi sermaye faiz indirimi tutarını beyanname üzerinden indirim konusu yapmıştır. Şirketin beyanname üzerinden indirim konusu yapabileceği geçmiş yıl zararı ise 400.000 TL’dir.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı (a) | 4.000.000 | 4.000.000 |
| KKEG (b) | 800.000 | 800.000 |
| İstisnalar – İştirak kazancı istisnası 2.000.000 TL (c) – İştirak hissesi satış kazancı istisnası 800.000 TL (ç) – Teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnası 500.000 TL (d) | 3.300.000 (c + ç + d) | 2.500.000 (c + d) |
| Geçmiş yıl zararı (e) | 400.000 | 0 |
| İndirimler – Ar-Ge indirimi 100.000 TL (f) – Nakdi sermaye indirimi 200.000 TL (g) | 300.000 (f + g) | 100.000 (f) |
| Kurumlar vergisi matrahı | [(a + b) – (c + ç + d + e + f + g)] 800.000 | [(a + b) – (c + d + f)] 2.200.000 |
| Hesaplanan kurumlar vergisi | (800.000 x %25) 200.000 | (2.200.000 x %10) 220.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 220.000 | |
(C) A.Ş.’nin, hesaplanan kurumlar vergisi, AKV’den düşük olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 220.000 TL olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 4: (D) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 12.500.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 500.000 TL’dir. Şirket, gerçekleştireceği yatırım için 2021 yılında yatırım teşvik belgesi almış ve söz konusu yatırımı 2024 yılında tamamlamıştır. Mükellef kurumun 2025 hesap dönemine ilişkin verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde bu yatırımı dolayısıyla indirimli kurumlar vergisine tabi matrahı 4.000.000 TL, indirimli vergi oranı ise %5’tir. Öte yandan, kurumun aktifine kayıtlı taşınmazı, (A) Bankasına olan borç nedeniyle bu dönemde bankaya devredilmiş ve bu işlemden 4.000.000 TL kazanç elde edilmiştir. Kurum ayrıca, 2.000.000 TL Ar-Ge indirimi ile geçmiş dönemlerden devreden 1.000.000 TL yatırım indirimini indirim konusu yapmıştır.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı (a) | 12.500.000 | 12.500.000 |
| KKEG (b) | 500.000 | 500.000 |
| İstisnalar – Bankalara borçlu durumda olanların taşınmaz satış kazancı istisnası 4.000.000 TL (c) | 4.000.000 (c) | 0 |
| İndirimler – Ar-Ge indirimi 2.000.000 TL (ç) – Yatırım indirimi 1.000.000 TL (d) | 3.000.000 (ç + d) | 2.000.000 (ç) |
| Kurumlar vergisi matrahı | [(a + b) – (c + ç + d)] 6.000.000 | [(a + b) – ç] 11.000.000 |
| Teşvik belgesine istinaden indirimli orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi (e) | (4.000.000 x %5) 200.000 | |
| Teşvik belgesine göre alınmayan vergi (f) | (4.000.000 x %20) 800.000 | |
| Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi (g) | (2.000.000 x %25) 500.000 | |
| Hesaplanan kurumlar vergisi | (e + g) 700.000 | [(11.000.000 x %10) – f] 300.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 700.000 | |
(D) A.Ş.’nin, 1.100.000 TL olarak hesaplanan AKV’den, 32/A maddesi kapsamında teşvik belgesine göre alınmayan 800.000 TL verginin düşülmesi neticesinde AKV 300.000 TL olacaktır. (D) A.Ş.’nin, beyanına göre 700.000 TL olarak hesaplanan kurumlar vergisi, asgari kurumlar vergisinden fazla olduğundan AKV uygulaması nedeniyle ilave bir vergi ödenmesi söz konusu olmayacaktır.
Örnek 5: (E) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 15.000.000 TL, kur korumalı mevduat hesaplarından elde edilen kazanç istisnası 5.000.000 TL ve geçmiş yıl zararları 5.000.000 TL’dir. Şirketin 2/8/2024 tarihinden önce aldığı yatırım teşvik belgesi kapsamında 2025 hesap dönemine ilişkin verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde bu yatırımı dolayısıyla 2.000.000 TL matraha indirimli kurumlar vergisi uygulama hakkı bulunmakta olup indirimli vergi oranı ise %5’tir.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı (a) | 15.000.000 | 15.000.000 |
| İstisnalar – Kur korumalı mevduat hesaplarından elde edilen kazanç istisnası (b) | 5.000.000 (b) | 0 |
| Geçmiş yıl zararları (c) | 5.000.000 | 0 |
| Kurumlar vergisi matrahı (ç) | (a – b – c) 5.000.000 | 15.000.000 (a) |
| Teşvik belgesine istinaden indirimli orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi (d) | (2.000.000 x %5) 100.000 | |
| Teşvik belgesine göre alınmayan vergi (e) | (2.000.000 x %20) 400.000 | |
| Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi (f) | (3.000.000 x %25) 750.000 | |
| Hesaplanan kurumlar vergisi | (d + f) 850.000 | [(15.000.000 x %10) – e] 1.100.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 1.100.000 | |
(E) A.Ş.’nin, 1.500.000 TL olarak hesaplanan asgari kurumlar vergisinden, 32/A maddesi kapsamında teşvik belgesine göre alınmayan 400.000 TL verginin düşülmesi neticesinde asgari kurumlar vergisi 1.100.000 TL olacaktır. Bu tutar (E) A.Ş.’nin, beyanına göre 850.000 TL olarak hesaplanan kurumlar vergisinden yüksek olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 1.100.000 TL olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 6: (F) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 10.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 1.000.000 TL’dir. Şirketin ihracattan elde ettiği ve ilgili hükümlere göre 5 puan indirimli orana tabi tutacağı kazancı ise 2.000.000 TL’dir. Öte yandan, kurumun serbest bölgede faaliyette bulunan şubesinden elde ettiği istisna kazancı 1.000.000 TL, sınai mülkiyet hakları istisna satış kazancı 4.000.000 TL’dir. Kurum ayrıca, 2.000.000 TL nakdi sermaye faiz indirimini matrahından indirim konusu yapmıştır.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı (a) | 10.000.000 | 10.000.000 |
| KKEG (b) | 1.000.000 | 1.000.000 |
| İstisnalar – Serbest bölge kazanç istisnası 1.000.000 TL (c) – Sınai mülkiyet hakları kazanç istisnası 4.000.000 TL (ç) | 5.000.000 (c + ç) | 1.000.000 (c) |
| İndirimler – Nakdi sermaye indirimi 2.000.000 TL (d) | 2.000.000 (d) | 0 |
| Kurumlar vergisi matrahı | [(a + b) – (c + ç + d)] 4.000.000 | [(a + b) – c] 10.000.000 |
| İhracat kazancı üzerinden 5 puan indirimli orana göre hesaplanan vergi (e) | (2.000.000 x %20) 400.000 | |
| İhracat oran indirimi kaynaklı alınmayan vergi (f) | (2.000.000 x %5) 100.000 | |
| Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi (g) | (2.000.000 x %25) 500.000 | |
| Hesaplanan kurumlar vergisi | (e + g) 900.000 | [(10.000.000 x %10) – f] 900.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 900.000 | |
(F) A.Ş.’nin, 1.000.000 TL olarak hesaplanan asgari kurumlar vergisinden, 5520 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin yedinci fıkrası kapsamında ihracat yapan şirketlere tanınan 5 puanlık indirimden dolayı alınmayan 100.000 TL’lik verginin düşülmesi neticesinde asgari kurumlar vergisi 900.000 TL olarak hesaplanacaktır. Bu durumda (F) A.Ş.’nin hesaplanan kurumlar vergisi, asgari kurumlar vergisiyle aynı olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 900.000 TL olacaktır.
Örnek 7: (G) Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 5.000.000 TL olup kazancının tamamı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca vergiden istisnadır. Bu kazancın 3.000.000 TL’si kurumun aktifine kayıtlı taşınmazlardan elde ettiği satış kazancı ve kira gelirlerinden oluşmaktadır.
Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı (a) | 5.000.000 | 5.000.000 |
| GYO kazanç istisnası taşınmaz gelirleri dışındaki gelirleri (b) | 2.000.000 | 2.000.000 |
| GYO kazanç istisnası taşınmaz gelirleri (c) | 3.000.000 | 0 |
| Kurumlar vergisi matrahı (ç) | (a – b – c) 0 | (a – b) 3.000.000 |
| Hesaplanan kurumlar vergisi (d) | 0 | (3.000.000 x %10) 300.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 300.000 | |
(G) Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin, istisna nedeniyle hesaplanan kurumlar vergisi çıkmamaktadır. Hesaplanan asgari kurumlar vergisi ise 300.000 TL olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 300.000 TL olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 8: (H) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 7.000.000 TL, sınai mülkiyet hakları istisna satış kazancı 4.000.000 TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde;
– 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne istinaden 1.000.000 TL yurt dışı iştirak kazancı istisnasından yararlanmış ve (A) Ülkesinde bu kazanç üzerinden 150.000 TL kurumlar vergisi ödenmiştir.
– 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre (B) Ülkesinde 800.000 TL kazanç elde etmiş ve bu ülkede kazanç üzerinden 50.000 TL kurumlar vergisi ödenmiştir.
Bu kapsamda, %10 ve üzeri vergi yükü taşıyan yurt dışı kaynaklı istisna kazançlar üzerinden halihazırda %10 vergi hesaplanmış olduğundan, asgari vergi hesaplamasında bu istisna kazançların düşülmesi gerekmektedir. Öte yandan, %10 vergi yükü taşımayan yurt dışı kaynaklı istisna kazançların ise, taşıdığı vergi yüküne isabet eden kazanç kısmı asgari vergi matrahından düşülebilecektir.
Buna göre, anılan kurumun yurt içi asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Açıklamalar | Kurumlar vergisi | Asgari kurumlar vergisi |
| Ticari bilanço karı (a) | 7.000.000 | 7.000.000 |
| İstisnalar – Yurt dışı iştirak kazancı istisnası 1.000.000 TL (b) – Yurt dışı inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmet kazanç istisnası 800.000 TL (c) (%10 vergi yüküne isabet eden istisna kazanç kısmı (50.000/0,1=) 500.000 TL) – Sınai mülkiyet hakları kazanç istisnası 4.000.000 TL (ç) | 5.800.000 (b + c + ç) | 1.500.000 (b + 500.000) |
| Kurumlar vergisi matrahı | (a – b – c – ç) 1.200.000 | (a – b – 500.000) 5.500.000 |
| Hesaplanan kurumlar vergisi | (1.200.000 x %25) 300.000 | (5.500.000 x %10) 550.000 |
| Ödenecek kurumlar vergisi | 550.000 | |
(H) A.Ş.’nin hesaplanan kurumlar vergisi, asgari kurumlar vergisinden düşük olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 550.000 TL olarak dikkate alınacaktır.
KVK’nun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne istinaden 1.000.000 TL yurt dışı iştirak kazancı istisnasına ilişkin (A) Ülkesinde oluşan vergi yükü (150.000 / 1.000.000 =%15) %10’u aştığından, yurt dışı iştirak kazancı asgari vergi hesaplaması dışında tutulmuştur.
KVK’nun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi hükmüne istinaden istisna kapsamında olan 800.000 TL kazanç üzerinden yurt dışında ödenen 50.000 TL’lik verginin asgari vergi oranı dikkate alınarak hesaplanan (50.000/0,1) 500.000 TL’si asgari vergi uygulamasına tabi olmayacak, kalan 300.000 TL üzerinden ise asgari vergi hesaplanacaktır.
Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı info@narcon.com.tr‘ye iletebilirsiniz.
Saygılarımızla.
NARCON YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.
15.10.2024