15 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7456 Sayılı 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile bazı mükellefler lehine bazı sınırlı düzenlemeler bulunsa da, esasen mükelleflere önemli ek vergi yükleri getirilmekte ve bazı önemli vergi istisnaları sonlandırılmaktadır.

7456 Sayılı Kanunla yapılan vergi düzenlemeleri aşağıdaki başlıklardan oluşmaktadır.

1. Kurumlar Vergisi Oranı 5 puan artırılmaktadır (Madde 21),
2. ihracattan elde edilen kazançlarda indirimli oran 5 puana çıkarılmaktadır (Madde 21),
3. Taşınmazların satışına uygulanan Kurumlar Vergisi ve KDV istisnaları kaldırılmaktadır (Madde 7,8,19, 22)
4. Kurumların diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik sağlanan istisna kaldırılmaktadır (Madde 19),
5. 2023 yılı için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi getirilmektedir (Madde 1)
6. İşverenlere asgari ücret desteği sağlanmaktadır (Madde 17)
7. Deprem bölgesinde afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetlerin, 31/12/2024 tarihine kadar KDV’den istisna tutulması sağlanmaktadır (Madde 9),
8. ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan malların maktu vergi tutarlarının artırımına ilişkin Cumhurbaşkanı’na yeni yetki verilmektedir (Madde 12),
9. Geri Kazanım Katılım Payı tutarlarının 2 katına çıkarılabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı’na yetki verilmektedir (Madde 6)

1) Kurumlar Vergisi Oranı 5 Puan Artırılmaktadır

Bu Kanunla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile;

1. a) Bankalar, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri için kurumlar vergisi oranı %25’den %30’a yükseltilmektedir.
2. b) Diğer kurumlar vergisi mükellefleri için kurumlar vergisi oranı %20’den %25’e yükseltilmektedir.

Bu düzenleme, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15/7/2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre 2023/Ocak-Haziran dönemi geçici vergisi döneminde, düzenleme öncesindeki (%25-%20) kurumlar vergisi oranı geçerli olacaktır. Üçüncü geçici vergi döneminden (Ocak-Eylül) itibaren ise yeni oranlar (%30-%25) geçerli olmaya başlayacaktır.

2) İhracattan Elde Edilen Kazançlarda İndirimli Oran 5 Puana Çıkarılmaktadır

Bu Kanunla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile; ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına 1 puan indirimli olarak uygulanmakta olan kurumlar vergisi oranının, 5 puan indirimli olarak uygulanması sağlanmaktadır. Üretimden elde dilen kazançlardaki 1 puan indirimin de ise herhangi bir değişiklik yapılmamaktadır.

Bu düzenleme, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15/7/2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre 2023/Ocak-Haziran dönemi geçici vergisi döneminde, ihracattan elde edilen kazançlar için düzenleme öncesindeki 1 puan indirimli kurumlar vergisi oranı geçerli olacaktır. Üçüncü geçici vergi döneminden (Ocak-Eylül) itibaren ise 5 puan indirimli oran geçerli olmaya başlayacaktır.

3) Taşınmazların Satışına Uygulanan Kurumlar Vergisi ve KDV İstisnaları Kaldırılmaktadır

3.1. Kurumlar Vergisi İstisnasının Kaldırılması

Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-(e) bendi uyarınca, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan yer alan taşınmazların satışından doğan kazançlar %50’lik kısmı kurumlar vergisinden istisna bulunmaktaydı. Bu istisna 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren iktisap edilecek taşınmazlar için tamamıyla kaldırılmaktadır.

Öte yandan KVK’ya eklenen geçici 16. maddesi ile; söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten (15 Temmuz 2023) önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren satışlarında, 5520 sayılı Kanunun 5/1-(e) bendinde yer alan %50 istisna uygulanmaya devam edilecektir ancak istisna oranı %50 değil %25 olarak uygulanacaktır.

Ayrıca 17/4-(r) bendinde bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmazların (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve tesliminin de KDV’den istisna olduğu düzenlemesi yer almaktadır. Bu Kanun’la bu hükümde ( bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz devri istisnasında) herhangi bir değişiklik yapılmamış olduğundan sözü geçen istisna aynen devam etmektedir.

3.2. Taşınmazların Kısmi Bölünme Kapsamından Çıkartılması

Kurumlar Vergisi Kanununun 19’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında; taşınmazlar, iştirak hisseleri ile üretim ve hizmet işletmeleri belirli şartlar dahilinde kısmi bölünme (bir başka şirkete vergisiz olarak ayni sermaye olarak konulabilmesi)  işlemine konu edilebilmektedir. Taşınmazlar, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren kısmi bölünme kapsamından çıkarılmıştır.

Buna göre 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren taşınmazlar vergisiz bölünme işlemine konu edilemeyecektir. Taşınmazların bir başka şirkete ayni sermaye olarak konulması halinde oluşan değer artışı kazancı hesaplanacaktır ve kurum kazancı olarak vergilendirilecektir.

3.3. Katma Değer Vergisi İstisnasının Kaldırılması

Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-(r) bendi uyarınca, kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler katma değer vergisinden istisna bulunmaktaydı. Bu istisna 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren iktisap edilecek taşınmazlar için tamamıyla kaldırılmaktadır.

Öte yandan KDK Kanuna eklenen Geçici 43’üncü madde ile; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten (15 Temmuz 2023) önce kurumların aktifinde yer alan ve en az iki tam yıl süreyle elde bulundurulan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerde KDV istisnasının geçerliliğini korumaya devam etmesi sağlanmıştır.

Ayrıca, KVK’nun 5/1-f bendinde bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmazların (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve tesliminin de Kurumlar Vergisi istisnası düzenlemesi yer almaktadır. Bu Kanun’la bu hükümde ( bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz devri istisnasında) herhangi bir değişiklik yapılmamış olduğundan sözü geçen istisna aynen devam etmektedir.

4) Kurumların Diğer Yatırım Fonlarından Elde Ettikleri Gelirlere Yönelik Sağlanan İstisna Kaldırılmaktadır

Kurumların Diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirleri kurumlar vergisinden istisna edilmesini sağlayan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının; (a) bendinin; (3) numaralı alt bendinde yapılan değişiklikler ile (4) ve (5) alt bentlerinin tamamıyla yürürlükten kaldırılmasıyla; kurumların, girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan istisna hariç olmak üzere diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik kurumlar vergisi istisnaları tamamıyla kaldırılmaktadır.

Bu düzenleme, 15 Temmuz 2023 tarihten itibaren iktisap edilen yatırım fonu katılma payları için uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. Buna göre diğer fonlardan 15 Temmuz 2023 tarihine kadar elde edilen kazançlar ile bu tarihten önce iktisap edilmiş olan fonlardan elde edilen kazançlar için istisnadan yararlanılmaya devam edilebilecektir.

5) 2023 Yılı İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi Getirilmektedir

Bu Kanunun 1’inci maddesiyle, 15 Temmuz 2023 tarihi itibariyle kayıt ve tescilli olan taşıtlar ile 31/12/2023 tarihine kadar ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlardan aşağıdaki 3 tarifede yer alanlar yönünden bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılında tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisi alınması yönünde düzenleme yapılmıştır.

1. Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları, motosikletler vb. kapsayan (I) sayılı tarife,
2. Minibüs, otobüs, panel, kamyon ve kamyonetleri kapsayan (II) sayılı tarife,
3. Hava taşıtlarını kapsayan (IV) sayılı tarife.

Yat, kotra ve her türlü motorlu özel tekneleri kapsayan (III) sayılı tarife ise Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi kapsamı dışında bırakılmıştır.

15 Temmuz 2023 tarihi itibariyle ilgili sicillere kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi, birinci taksiti 2023 yılının Ağustos ayı sonuna kadar, ikinci taksiti Kasım ayı sonuna kadar olmak üzere iki eşit taksitte; 15 Temmuz 2023 tarihi-31 Aralık 2023 tarihleri arasında ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi ise bu taşıtların motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte peşin olarak ödenecektir.

Ayrıca 197 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan istisnalar ek motorlu taşıtlar vergisi bakımından da geçerli kılınmakta ve 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep ilan edilen yerlerde; deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli olan taşıtlar, deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların maliklerine ait taşıtlar, depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile deprem nedeniyle eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar da ek motorlu taşıtlar vergisinden istisna edilmektedir. Ek motorlu taşıtlar vergisi ile ilgili olarak maddede hüküm bulunmayan hallerde 197 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmektedir.

6) İşverenlere Asgari Ücret Desteği Sağlanmaktadır

Bilindiği üzere, 2016 yılından başlamak üzere 2023/Haziran dönemi sonuna kadar her yıl asgari ücret desteği sağlanmıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici 96’ncı madde ile; 2023 yılı Temmuz-Aralık aylarında işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 16,66 Türk Lirası, aylık 500 Türk Lirası asgari ücret desteği sağlanmaktadır. Öte yandan, prime esas günlük kazanç tutarı 6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için destek tutarı 647 Türk Lirası olarak dikkate alınacaktır.

Bu madde kapsamında destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2022 yılı Ocak ila Aralık aylarında/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4/1-a bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde bu destek sağlanmayacaktır.

Bu düzenleme, 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 15 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe girmektedir.

7) Deprem Bölgesinde Bağışlanacak Konutların İnşası Dolayısıyla Yapılan Teslim ve Hizmetlerin 31.12.2024 Tarihine Kadar KDV’den İstisna Tutulması Sağlanmaktadır

KDV Kanuna eklenen Geçici 44 madde ile; deprem bölgesinde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına (ticaret ve/veya sanayi odaları, Barolar, YMM/SMMM odaları vb.) 15 Temmuz 2023 ile 31.12.2024 tarihler arasında yapılan teslim ve hizmetler, katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecektir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler bu Kanunun 32’nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecektir.

Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı info@narcon.com.tr‘ye iletebilirsiniz.

Saygılarımızla.

NARCON YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

www.narcon.com.tr

16.7.2023