Özet

5.7.2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7417 Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile bazı vergi düzenlemelerinde değişiklikler yapılmıştır.

1. a) Nakit sermaye artışında faiz indiriminde uygulama süresi sınırlandırılmaktadır.
2. b) Sigorta şirketleri tarafından düzenlenen kefalet senetlerinin teminat olarak kabul edilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.
3. c) Kurumlar vergisi oranının yürürlüğü konusundaki belirsizlik giderilmiştir.
4. d) Gerçek faydalanıcı bilgisi kanunileştirilmiştir.
5. e) Bazı özel usulsüzlük cezaları artırılmaktadır.
6. g) Defter ve belgelerin zayi olmasında dava açma süresi otuz güne çıkartılmıştır.
7. h) Yeniden bir varlık barışı düzenlemesi yapılmıştır.
8. i) İşverenlere aylık 100 TL asgari ücret desteği verilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.
9. j) Sadece elektrikli olan binek otomobillerin özel tüketim vergisi tarifesinde değişiklik yapılmıştır.

3) Nakdi Sermaye Artırımı Faiz İndiriminde Sonsuz Olan Yararlanma Süresi 5 Yılla Sınırlandırılmıştır

Kurumlar Vergisi Kanununun 10/1. maddesinin (ı) bendi uyarınca; sermaye şirketlerinin ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si (yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için %75’i) Nakdi Sermaye Artırımı Faiz İndirimi olarak kurum kazancından indirilebilmektedir.

Bu indirimden sonsuz süre için yararlanılabilmekteydi. 7417 sayılı Kanun ile KVK 10/(ı) bendinde yapılan değişiklikle, indirim düzenlemesindeki süresiz yararlanma hakkı, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi dikkate alınarak sınırlandırılmıştır.

Öte yandan, bu süre zarfında, kazanılan indirim tutarlarından, kazancın yetersizliği nedeniyle ilgili dönemlerde indirim konusu yapılamayan tutarlar sonraki dönemlere devretmeye devam edecek ve beş yıllık süre dolduktan sonra da indirime konu edilebilecek olup, bu kapsamda bir sınırlamaya gidilmemiştir.

Düzenlemeye göre, Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 15’inci maddenin on üçüncü fıkrasıyla, Kanun değişikliğinden önce sermaye artırımı yapmış ve indirimden yararlanmaya başlamış olan mükelleflerin, geçmiş dönemlerde indirimden faydalandıkları dönem sayısına bakılmaksızın, 2022 dönemi dahil beş hesap dönemi daha indirimden faydalanmaya devam etmeleri hükme bağlanmıştır.

Söz konusu düzenleme 05.07.2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2) Sigorta Şirketleri Tarafından Düzenlenen Kefalet Senetleri Teminat Olarak Kabul Edilebilecektir

6183 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinde yapılan değişiklikle, sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerinin vergi uygulamalarında teminat olarak kabul edilebilmesi hükme bağlanmıştır.

Böylelikle vergi mükelleflerinin özellikle teminat karşılığı KDV iadesi taleplerinde ve diğer bazı teminat karşılığı vergi işlemlerinde banka teminat mektubuna alternatif yeni bir teminat aracını kullanabilmelerinin önü açılmıştır. Bu durumun bankalardan gayri nakdi kredi kullanmakta zorlanan mükellefleri bir miktar rahatlatması beklenmektedir.

Bu değişikliğe paralel olarak, menkul mal satışlarına iştirak edeceklerin vermeleri gereken teminatın türüne yönelik hükümlerin düzenlendiği 85’inci maddede de değişiklik yapılmış ve para yerine teminat mektubu alınabilmesi hükmü değiştirilerek, Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerinin de teminat olarak alınabilmesine imkân sağlanmıştır.

Değişikliklerin yürürlüğe giriş tarihi: 05.07.2022

 

3) Bazı Özel Usulsüzlük Cezaları Artırılmaktadır.

Özel usulsüzlük cezalarının düzenlendiği VUK’nun 353’üncü maddesinde yapılan değişiklikler ile fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmamasına ilişkin kanundaki cezalar artırılmıştır. Bu kapsamda;

1. a) Fatura ve benzeri evrakların düzenlenmemesi, kullanılmaması veya bulundurulmamasıyla ilgili ceza 240 liradan (bu tutar 2022 yılı için 500 TL olarak uygulanıyor) 1.000 liraya,
2. b) Her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için kesilecek ceza 12.000 liradan (bu tutar 2022 yılı için 25.000 TL olarak uygulanıyor) 50.000 liraya,
3. c) Her bir belge nev’ine ilişkin bir takvim yılında kesilecek azami toplam ceza tutarı 120.000 liradan (bu tutar 2022 yılı için 25.000 TL olarak uygulanıyor) 500.000 liraya

yükseltilmiştir. Diğer bir anlatımla cezaların kanuni hadleri 2022 yılında fiilen uygulanan hadlerin 2 katına yükseltilmiştir.

Öte yandan, VUK’nun mükerrer 355’inci maddesinde yapılan değişiklikler ile; Kanunun mük. 257’inci maddesindeki bazı yükümlülüklere uymayanlara kesilecek cezalar artırılmaktadır. Buna göre;

17. a) Kanunun Mükerrer 257’nci maddenin birinci fıkrasının (7) numaralı bendi ile getirilen zorunluluklara (Elektronik ticarette vergi güvenliğini sağlamak amacıyla elektronik ortamda ticari faaliyette bulunan gerçek ya da tüzel kişi hizmet sağlayıcılara ve/veya başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişi aracı hizmet sağlayıcılara ticari faaliyetlerine ilişkin bildirim verme yükümlülüğü) uymayanlar için maddede öngörülen özel usulsüzlük cezalarının; Birinci/ikinci sınıf tüccarlar, serbest meslek erbabı, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 5 katı (2022 yılı için: 17.000 TL- 8.500 TL) diğer mükellefler hakkında 2 katı (2022 yılı için: 1.760 TL) ceza uygulanacaktır.
18. b) Kanunun Mükerrer 257’nci maddenin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi ile getirilen zorunluluklara (Gerçek faydalanıcı bildirimi) uymayanlar için maddenin 1 numaralı bendinde öngörülen özel usulsüzlük cezasının 3 katı (2022 yılı için: 10.200 TL) ceza uygulanacaktır.

Bu düzenlemelerin yürürlük tarihi: 1.8.2022

4) Bir Kez Daha Varlık Barışı Uygulaması Getirilmektedir

4.1. Genel olarak

Uzun yıllardır uygulanmakta olan Varlık Barışı düzenlemeleri, son olarak, 17.11.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7256 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 93’üncü madde olarak 30.06.2022 tarihine kadar uygulanmıştır.

Önceki uygulama biter bitmez bu defa, Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 15’inci madde ile yeni bir varlık barışı uygulaması getirilmiştir. Düzenleme, önceki varlık barışı uygulamaları ile genelde benzerlik gösterse de vergilendirme ve vergi inceleme uygulamaları gibi bazı önemli hususlarda farklılaşmaktadır.

4.2. Varlık barışının kapsamına giren varlıklar

Varlık barışından aşağıdaki varlıklar için yararlanılabilecektir;

1. Gerçek veya tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları,
2. Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar.

4.3. Varlıkların bildirim zamanı ve yeri

31. Yurt dışındaki varlıklar 31.03.2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilecektir.
32. Türkiye’de bulunan varlıklar 31.03.2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilecektir.

Varlıklara belli bir tarih itibariyle sahip olma ve bunu ispat etme zorunluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla, kanunda belirtilen sürelerde varlığın yurda getirilmesi veya kayıtlara alınması yeterli olacaktır.

4.4. Yurt Dışındaki Varlıkları Yurda Getirilme Süresi

Yurt dışında bulunan ve düzenleme kapsamında olan varlıkların, bildirim yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.

4.5. Varlıkları Yurda Getirilmesi Zorunlu Olmayan Durumlar

Yurt dışında bulunan varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 05.07.2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.03.2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmayacaktır.

4.6. Yürürlükten Önce Sermaye Avansı Olarak Türkiye’ye Getirilen Varlıklar

Düzenlemenin yürürlük tarihi (05.07.2022) itibariyle kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 05.07.2022 tarihinden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların en geç 31.03.2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla varlık barışı hükümlerinden yararlanılabilecektir.

4.7. Ödenecek vergiler

Varlık Barışı uygulamasında, yurt dışından getirilen varlıklar için getirilme süresine göre %1, %2 ve %3’lük farklı oranlarda; yurt içi varlıklar için ise %3’lük tek oranda vergi ödenmesi öngörülmüştür.

Yurt dışı varlıkların bildiriminde banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden aşağıdaki oranlarda peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın 15. günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edecek ve aynı sürede ödeyeceklerdir.

30. 30.09.2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1,
31. 01.10.2022 tarihi ila 31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2,
32. 31.03.2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3,
33. Bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az 1 yıl süreyle tutulması halinde vergi %0 olarak uygulanacaktır. Bu takdirde, banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilecektir.

Yurt içi varlıkların bildiriminde Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi tarh edilecek olup bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir.

Bu vergiler, hiçbir suretle gider yazılamayacak olup başka bir vergiden mahsubu da mümkün değildir.

4.8. Bildirilen Varlıklar İçin Özel Fon Hesabının Açılması

Varlık barışı kapsamında bildirilen/beyan edilen yurt içi ve yurt dışı varlıklar VUK uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilecektir. Buna göre;

1. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu kapsamda kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açacaklardır. Bu fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren 2 yıl geçmedikçe işletmeden çekilemeyecek, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamayacak, işletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmeyecektir. Bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.
2. Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstereceklerdir. Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.

4.9. Mükellefiyeti Bulunmayanların Varlık Barışından Yararlanma Durumu

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar, beyan dışındaki diğer şartlar aranmaksızın varlık barışı düzenlemesinden yararlanabileceklerdir. Bunlar tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur.

4.10. Amortisman ve Gider Uygulaması

Bildirim konusu yapılarak kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilen taşınmazlar hakkında Vergi Usul Kanununda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. Diğer bir anlatımla söz konusu taşınmazlar için amortisman ayrılamayacaktır, ayrılsa dahi kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilemeyecektir.

Kayıtlara alınan bu varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gelirin veya kurum kazancının tespitinde gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.

4.11. Taşınmazların işletmeye devrinde tapu harcının ödenmeyeceği

Varlık barışı kapsamında beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak yurt içindeki taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, tapu harcı alınmayacaktır.

4.12. Değer artış kazancı hesaplanmayacağı ve elden çıkarma zararlarının kabul edilmeyeceği

Yurt içindeki taşınmazların işletmeye devri Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80’inci maddesi kapsamında, elden çıkarma sayılmayacak ve değer artış kazancı yönünde vergilendirilmeyecektir.

Düzenleme kapsamında kayda alınan varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararların, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak dikkate alınması mümkün olmayacaktır.

4.13. Varlık Barışı Uygulamasında İnceleme ve Tarhiyat Yapılmayacak Haller

Bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Bu hükümden yararlanabilmek için aşağıdaki koşulların tümüne uymak gerekmektedir.

1. Bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.
2. Bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmesi ve GVK’nin geçici 93. maddesinde yer alan diğer şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah farkının varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmayacaktır.

Bulunan matrah farkının, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitine rağmen söz konusu varlık tutarlarından büyük olması durumunda sadece aradaki fark tutar üzerinden vergi tarhiyatı yapılacaktır.

Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi durumunda, varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılacaktır.

Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra varlık barışı kapsamında yapılan bildirim ve beyanlar dolayısıyla söz konusu inceleme veya takdir komisyonu kararları sonucunda tarhiyat yapılabilecektir.

Varlık barışına ilişkin bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme yapılamayacaktır.

4.14. Yürürlük Tarihi

Varlık barışı düzenlemesi, 05.07.2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

5) Defter ve Belgelerin Zayi Olması Durumunda Dava Açma Süresi 30 Güne Çıkartılmaktadır

TTK’nin 82/ (7) maddesinde yapılan değişiklikle; mükelleflerin saklamakla yükümlü olunan defter ve belgelerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle zayi olması halinde zayi belgesi almak için ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesine, zayii öğrenme anından itibaren 15 gün olan dava açma süresi, 30 güne çıkarılmaktadır.

Bu düzenleme, 05.07.2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

6) İşverenlere Asgari Ücret Desteği Uygulaması

Kanunla 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 88. Madde ile işverenlere, 2022 yılı Temmuz ila Aralık ayları/dönemi için günlük 3,33 TL (aylık 100 TL) asgari ücret desteği verilecektir.

Buna göre, 4/1-(a) kapsamında ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

1. 2021 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 179 Türk lirası ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2022 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2. 2022 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının

2022 yılı Temmuz ila Aralık ayları/dönemi için günlük 3,33 Türk lirası ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecek ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Ancak prime esas günlük kazanç tutarı 6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 358 Türk lirası olarak esas alınacaktır.

Bu kapsamda destekten yararlanılacak dönemde, 2021 yılı Ocak ila Aralık döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4/1-(a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde bu destekten yararlanılmayacaktır.

Bu düzenleme 05.07.2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

7) Sadece Elektrikli Olan Binek Otomobillerin Özel Tüketim Vergisi Tarifesinde Yapılan Değişiklikler

Sadece elektrikli olan binek otomobillerin ilk tesliminde uygulanan özel tüketim vergisi tarifesine esas motor gücü limitlerinde değişiklik yapılmış ve matraha göre oran sistemine geçilmiştir.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu’na ekli (II) sayılı listede yer alan 87.03 tarife pozisyonundaki binek otomobillerinden, hibrit olanlar hariç sadece elektrik motorlu olanların ÖTV oranları, motor gücünün yanı sıra ÖTV matrahlarına (vergisiz satış fiyatlarına) göre de farklılaştırılmıştır.

Kanunun yayım tarihinde (05.07.2022) yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, elektrik motorlu binek otomobillerinde uygulanan eski ve yeni oranlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

G.T.İ.P No.	Mal İsmi	Değişiklik Öncesi	Vergi Oranı (%)	Değişiklik Sonrası	Vergi Oranı (%)
87.03	— Sadece elektrik motorlu olanlar	* Motor gücü 85 kW’ı geçmeyenler * Motor gücü 85 kW’ı geçen fakat 120 kW’ı geçmeyenler *Motor gücü 120 kW’ı geçenler	10   25   60	* Motor gücü 160 kW’ı geçmeyenler —- ÖTV matrahı 700.000 TL’yi aşmayanlar —- Diğerleri * Motor gücü 160 kW’ı geçenler —- ÖTV matrahı 750.000 TL’yi aşmayanlar —- Diğerleri	10   40     50   60

 

Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı info@narcon.com.tr‘ye iletebilirsiniz.

Saygılarımızla.

NARCON YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

www.narcon.com.tr

7.7.2022